استفاده از سیستم‌ها و سامانه‌های تهویه هوا خصوصاً در محیط‌های سربسته‌ای همچون پارکینگ‌ها که ارتباطی با هوای آزاد بیرون ندارند بسیار ضروری و حیاتی است و از بروز مشکلات جانی و مالی زیادی جلوگیری خواهد کرد. جت فن‌ها به عنوان بهترین سیستم تهویه برای پارکینگ‌ها شناخته می‌شوند و می‌توانند ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای متعددی داشته باشند. در ادامه مطلب به بررسی کامل جت فن پارکینگی، انواع آن و مزایای استفاده از آنها پرداخته می‌شود.
جت فن چیست؟
جت فن در حقیقت نوعی از هواکش‌ها هستند که می‌توانند به عنوان بهترین سامانه تهویه پارکینگ برای کنترل آلودگی در محیط‌های بسته و زیرزمینی مانند تونل‌ها، پارکینگ‌ها و … استفاده شوند. در اصل این هواکش‌ها می‌توانند هوای آلوده محیط را مکیده و با سرعت به فضای بیرون پرتاب کنند و هوا و دمای محیط را متعادل می‌کنند. جت فن‌ها به عنوان فن‌های ضربه‌ای یا القایی نیز شناخته می‌شوند و می‌توانند یک جریان طبیعی بین هوای تامین کننده و هوایی که باید به بیرون برود را تأمین می‌کنند. طراحی و فرم پروانه‌های این فن‌ها به‌گونه‌ای است که می‌توانند در فشارهای استاتیکی بالا هوا را از محیط آلوده به محیط بیرون انتقال دهند.
انواع جت فن پارکینگی
جت فن‌های پارکینگی از جمله سیستم‌های تهویه هستند که می‌توانند با توجه به نحوه کارکرد، نحوه القای هوا توسط پره‌ها و … دسته‌بندی شوند. در کل این هواکش‌ها می‌توانند به دو دسته اصلی محوری و گریز از مرکز تقسیم شوند و هر کدام از آنها می‌توانند زیرمجموعه‌های مختلفی داشته باشند. جت فن‌های گریز از مرکز با توجه به نیروی گریز از مرکز باعث القای یک ستون هوا با شیب خاص شده درحالی‌که نحوه القای هوا در سیستم‌های محوری به‌صورت کاملاً افقی انجام می‌شود. به صورت کلی انواع جت فن‌ها شامل موارد زیر هستند:
جت فن‌های ساده
این نوع از جت فن‌ها در اصل ساده‌ترین نوع جت فن پارکینگی هستند که از فن آکسیال و طراحی استوانه‌های طراحی می‌شوند و قادر خواهند بود هوا را فقط در یک جهت خاص به گردش دربیاورند.
جت فن‌های دوطرفه
جت فن‌های دوطرفه از جمله هواکش‌هایی هستند که می‌توانند با استفاده از موتور و پروانه‌های دو طرفه و در مواقع مورد نیاز جهت جریان هوا را به شکل کامل تغییر بدهند. این نوع از فن‌ها می‌توانند کاربردهای متعددی خصوصاً در زمان آتشسوزی داشته باشند و همانند فن‌های ساده از فن آکسیال استفاده می‌کنند.
جت فن‌های کتابی
این نوع از جت فن‌ها دارای طراحی خاصی بوده و از ابعاد کوچکی برخوردارند و می‌توانند در پارکینگ‌هایی که دارای سقف‌های کوتاه هستند استفاده شوند و جایگزین مدل‌های استوانه‌ای شوند. به این نوع از جت فن‌ها جت فن زیر سقفی نیز گفته می‌شود. در مقاله‌ای تحت عنوان اگزاست فن مقاوم در برابر حریق اف ۳۰۰ به بررسی کامل و دقیق اگزاست فن F300 پرداخته شده و مطالعه آن خالی از لطف نخواهد بود.
جت فن‌های قابل تنظیم
این نوع از جت فن‌ها نیز می‌توانند برای فضاهایی که غیرهمسطح و دارای شیب مناسب هستند گزینه مناسبی باشند و می‌توان با استفاده از ورودی و خروجی انعطاف‌پذیر آنها بین دهانه ورودی و خروجی یک زاویه مناسب ایجاد کرد تا تهویه محل به بهترین شکل ممکن انجام می‌شود.
جت فن‌های پارکینگی القایی
این نوع از جت فن‌ها نیز از خانواده هواکش‌های سانتریفیوژی هستند و می‌توانند کاربردهای متعددی داشته باشند. در این نوع هواکش عبور جت جریان پرفشار خروجی از میان هوای ساکن پیرامونی، جریانی القایی تا 9 برابر جریان خروجی از نازل فن را به همراه خود می‌کشد به همین دلیل به آن جت فن پارکینگی القایی گفته می‌شود.
مزیت‌های استفاده از جت فن پارکینگی
استفاده از جت فن‌ها برای تهویه هوای پارکینگ‌ها می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد و مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- این فن‌ها می‌توانند حجم بالایی از هوای آلوده محیط را خارج کرده و هوای تازه زیادی نیز به داخل وارد کنند و هوا و دمای پارکینگ را به تعادل می‌رسانند.
- این فن‌ها می‌توانند تمام نقاط و بخش‌های پارکینگ را پوشش بدهند و حتی هوای آلوده نقاط کور پارکینگ را نیز تخلیه و تهویه کنند.
- جت فن‌ها امروزه با تکنولوژی‌های مدرن تولید می‌شوند و به همین دلیل کمترین انرژی ممکن را مصرف می‌کنند.
- این سیستم‌ها توسط حسگرهایی تنظیم شده‌اند که میزان CO (کربن مونوکسید)، سطح دما و وجود دود را کنترل می‌کنند.
- این هواکش‌ها می‌توانند در زمان آتشسوزی، مسیرهای فرار را امن کرده و فضای امنی برای حاضرین ایجاد کنند.
- جت فن‌ها از طول عمر بالایی برخوردارند و نصب آنها راحت‌تر بوده و به هزینه کمتری نیاز دارند.
مهم‌ترین نکات انتخاب و خرید جت فن پارکینگی
در زمان طراحی سیستم تخلیه دود پارکینگ به وسیله جت فن و انتخاب و خرید این هواکش‌ها لازم است که نکات و فاکتورهای مختلفی را مد نظر قرار داد که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- مساحت پارکینگ باید به صورت دقیق محاسبه شود و محل‌های ورود و خروج هوا در آنها مشخص شود. در حقیقت باید تمامی فضاهای کور، تعداد ستون‌ها، حاشیه‌ها و … در محیط مشخص شوند و یک جت فن با توان مناسب انتخاب کرد.
- لازم است که برای جت فن حسگرهای جدید و با کیفیتی تهیه کرد تا قادر باشد در سریع‌ترین زمان ممکن دود و آتش را تشخیص بدهد و از بروز آسیب‌های جدی جلوگیری کند.
- نحوه سیم‌کشی جت فن پارکینگی اهمیت بالایی دارد و باید مورد توجه قرار بگیرد. سیم‌کشی جت فن باید بر اساس استانداردها باشد و در برابر حرارت و دما مقاومت بالایی داشته باشد.
- طراحی و اجرای کانال‌های ورودی و خروجی هوا باید به دقت انجام شود چرا که می‌توانند به صورت مستقیم بر روی عملکرد فن تأثیر داشته باشند.
- حتماً باید به نوع و قدرت جت فن پارکینگی توجه شود.
- برند و شرکت تولیدکننده جت فن نیز اهمیت بالایی دارد و باید به آن توجه شود تا از کیفیت ساخت سیستم مطمئن شد.
- وضعیت نصب جت فن، مدت زمان گارانتی، آپشن ها و امکانات جت فن و … از دیگر نکات مهم در انتخاب و خرید آنها است.
استانداردهای جت فن پارکینگی
استفاده از جت فن‌ها در پارکینگ‌ها از الزاماتی است که باید به آن توجه داشت و سازمان آتش‌نشانی نیز تأکید زیادی بر روی نصب آنها دارد به همین دلیل استانداردهای مختلفی برای آنها تعریف شده است. تمامی فن‌های نصب شده در پارکینگ باید از استاندارد EN 12101-3 که به طور عامیانه F300 نامیده می‌شوند، پیروی کنند تا بتوانند در دماهای بالا عملکرد مناسبی داشته باشند
جمع‌بندی نهایی
جت فن پارکینگی یکی از انواع سیستم‌های تهویه هستند که برای محیط‌های بسته‌ای همچون پارکینگ‌ها، تونل‌ها و … استفاده می‌شوند و می‌توانند هوا و دمای محیط را در سریع‌ترین زمان ممکن به تعادل برسانند. این هواکش‌ها می‌توانند به شکل محوری یا سانتریفیوژی طراحی شوند و شامل انواع فن‌های ساده، کتابی، دو طرفه، قابل تنظیم و القایی هستند و هر کدام می‌توانند قابلیت‌های مختلفی داشته باشند.