کنترل رطوبت و تثبیت دما، توزیع متمرکز هوا، تأمین هوای پاک و صرفه‌جویی در مصرف انرژی از جمله مهم‌ترین نکاتی هستند که در محیط‌های مختلفی همچون ساختمان‌ها، مراکز صنعتی و … باید مورد توجه قرار بگیرند. تهویه مطبوع در حقیقت مجموعه‌ای از فن‌آوری‌ها است که می‌تواند کیفیت هوا، دما، رطوبت و فشار هوای داخلی ساختمان را در شرایط ایده آل و استاندارد نگه دارد. استفاده از دستگاه‌های تهویه صنعتی (Industrial ventilation) می‌تواند کمک ویژه‌ای برای رسیدن به این اهداف بکند و با خارج کردن هوای آلوده از محیط، مکانی مناسب برای فعالیت افراد فراهم کند. در ادامه مطلب به بررسی تهویه‌های صنعتی، انواع و کاربردهای آنها پرداخته خواهد شد
تهویه صنعتی چیست؟
در حقیقت سیستم تهویه صنعتی به مجموعه‌ای از سیستم‌ها گفته می‌شود که به منظور جلوگیری از آسیب دیدن افراد استفاده می‌شود و می‌تواند انواع آلودگی‌های موجود در هوا مانند فلزات سنگین، گازها، گرد و غبار و … را از هوا حذف کند و دما و رطوبت محیط را در حالتی استاندارد نگه دارد. اساس کار تهویه‌های صنعتی همچون سامانه تهویه پارکینگ به این صورت است که با مخلوط کردن هوای آلوده با هوای تمیز میزان غلظت آلاینده‌ها را کاهش می‌دهد و این چرخه تا زمانی که هوای محیط کاملاً تمیز شود ادامه پیدا می‌کند. در کل می‌توان گفت تهویه صنعتی دارای 4 هدف مشخص است که به شرح زیر می‌باشند:
- تأمین هوای تازه به طور مداوم (وارد کردن هوای تازه از محیط خارجی به محیط داخلی)
- حفظ دما و رطوبت در یک سطح مناسب و مساعد
- کاهش خطرات آتش‌سوزی نهان و انفجار
- حذف و رقیق‌سازی یا کاهش آلاینده‌ها
مزایای تهویه‌های صنعتی
با توجه به اهدافی که برای تهویه‌های صنعتی عنوان شد می‌توان گفت این سیستم‌ها از مزیت‌های متعددی برخوردار هستند که مهم‌ترین آنها به شرح زیر خواهند بود.
- سیستم‌های Industrial ventilation می‌توانند باعث افزایش کارایی و اثربخشی سیستم‌های گرمایش و سرمایش محیط شوند و عملکرد آنها را تقویت نمایند.
- استفاده از دستگاه‌های تهویه صنعتی مطبوع می‌تواند صرفه اقتصادی بالایی داشته باشد.
- تهویه صنعتی مطبوع در مقایسه با به سایر روش‌هایی که برای کنترل آلودگی هوای داخل ساختمان به کار می‌روند مصرف انرژی کمتری دارد.
انواع تهویه صنعتی
سیستم‌های تهویه صنعتی می‌توانند همانند سیستم‌های اعلام حریق دارای انواع مختلفی باشند و هر کدام از آنها با داشتن ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فرد می‌توانند از کاربردهای متعددی برخوردار باشند. از جمله مهم‌ترین سیستم‌های تهویه صنعتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تهویه صنعتی محوری
سیستم‌های تهویه صنعتی محوری می‌توانند دارای انواع مختلفی همچون سیستم‌های تهویه سقفی، سیستم‌های تهویه دیواری، سیستم تهویه کانالی و سیستم تهویه پوششی باشند. هر کدام از این سیستم‌ها می‌توانند با توجه به شرایط و محیط مورد استفاده کاربردهای متفاوتی داشته باشند.
تهویه صنعتی گریز از مرکز
سیستم‌های تهویه مطبوع گریز از مرکز میز با توجه به مکان‌های مورد استفاده می‌توانند به انواع مختلفی تقسیم شوند. این سیستم‌ها دارای غبارگیر و فیلتر آلودگی هستند. از رایج‌ترین سیستم‌های گریز از مرکز می‌توان به هواکش‌های خم به عقب، هواکش‌های خم به جلو، هواکش‌های یک طرفه و هواکش‌های دوطرفه اشاره کرد. تهویه صنعتی گریز از مرکز بیشتر برای هوای معمولی و هوای حاوی گرد و غبار و مواد شیمیایی خورنده استفاده می‌شود. نصب و راه‌اندازی هر کدام از انواع سیستم‌های تهویه به شرایط مکان مورد استفاده، نوع آلودگی‌ها، مساحت تحت پوشش و … بستگی دارد.
از نظر فصل و زمان مورد استفاده نیز سیستم های تهویه صنعتی می‌توانند به سه دسته اصلی تقسیم شوند که به شرح زیر می‌باشند:
- دستگاه‌های تهویه صنعتی تک فصل سرمایشی (Cooling System) مانند اسپلیت و کولرگازی تنها در فصول گرم سال برای به جریان انداختن هوا و خنک کردن هوای داخل ساختمان به کار می‌روند.
- دستگاه‌های تهویه صنعتی تک فصل گرمایشی (Heating System) مانند شوفاژ یا پکیج دیواری در فصول سرد سال برای گرم نگه‌داشتن هوای داخل ساختمان استفاده می‌شوند
- این سیستم دو فصل یا سرمایشی و گرمایشی مانند فن کویل ها، هواساز چیلر و … می‌توانند هم زمان در فصول سرد و گرم سال برای تهویه هوای محیط استفاده شوند.
اجزای سیستم‌های تهویه صنعتی
سیستم‌های تهویه همانند انواع تجهیزات صنعتی دیگر می‌توانند از اجزای مختلفی تشکیل شوند که هر کدام وظایف مختلفی بر عهده دارند. از جمله مهم‌ترین اجزای سیستم‌های تهویه صنعتی می‌توان به مواردی همچون بازگشت هوا، فیلتر، خروجی اگزوز، مجاری، عناصر الکتریکی، واحد بیرونی، کمپرسور، کویل و دمنده اشاره کرد.
عوامل مؤثر در طراحی سیستم تهویه صنعتی
طراحی، مشاوره و نظارت سیستم‌ها از اهمیت بالایی برخوردارند و لازم است که به نکات و فاکتورهای مهمی توجه شود. از جمله مهم‌ترین عوامل در طراحی سیستم تهویه صنعتی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- میزان هزینه و سرمایه مورد نظر برای طراحی سیستم تهویه صنعتی با توجه به نوع محیط باید برآورده شود.
- هدف اصلی از طراحی این سیستم در فضای مورد نظر و کارایی و موقعیت آن باید تعیین گردد
- شرایط محل اجرای سیستم تهویه مانند دما، میزان رطوبت، وزش باد و … باید بررسی شوند.
- باید به ظرفیت سیستم تهویه در طراحی سیستم تهویه صنعتی توجه داشت
- باید موقعیت مکان و محل تجهیزات و هماهنگی آن با بارهای جزئی به دقت ارزیابی شود.
کاربرهای تهویه صنعتی
همانطور که گفته شد تهویه صنعتی مطبوع می‌تواند از پخش شدن آلاینده‌های مضر پیشگیری کند، محیط کار را برای نیروهای انسانی مناسب و سالم نگه دارد و شرایط دما و رطوبت محیط را تنظیم نماید به همین دلیل همانند سیستم اطفاء حریق گازی FM200 می‌تواند کاربردهای متعددی داشته باشد که مهم‌ترین آنها به شرح زیر هستند:
- کارخانه‌های صنعتی که میزان تولید آلاینده بسیار زیاد است و استفاده از سیستم تهویه صنعتی می‌تواند به کاهش این آلاینده‌ها کمک کرده و در افزایش کیفیت تولید محصولات مؤثر باشد و به افزایش عمر تجهیزات صنعتی نیز کمک کند.
- استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع در هتل‌ها باعث می‌شود که مهمانان آسایش داشته و از هوای سالم استفاده نمایند.
- استفاده از تهویه صنعتی ساختمان‌ها می‌تواند به تأمین هوای سالم برای ساکنین کمک کند و هرگونه آلودگی را از محیط حذف نمایند
- داشتن هوای سالم در بیمارستان‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد و استفاده از این سیستم‌ها می‌تواند کمک ویژه‌ای برای رسیدن به این هدف باشد.
- تهویه هوای کارگاه‌های صنعتی، ساختمان‌های اداری و تجاری، پارکینگ‌ها، تونل‌ها و … از دیگر کاربردهای سیستم‌های تهویه صنعتی هستند.
محدودیت‌های استفاده از سیستم تهویه صنعتی
سیستم‌های تهویه صنعتی در کنار تمامی مزیت‌ها و کاربردهایی که دارند می‌توانند محدودیت‌هایی نیز داشته باشند که مهم‌ترین آنها به شرح زیر خواهند بود.
- به دلیل انباشته شدن آلاینده‌ها در داخل سیستم‌های تهویه صنعتی خصوصاً فیلترهای آن، در مدت چند سال دچار فرسودگی می‌شوند
- برای نگهداری از این سیستم‌ها لازم است که یک متخصص و تعمیرکار به صورت مستمر آن را بازرسی نماید
- این سیستم‌ها به تست‌های منظم و روتین نیاز دارند تا مشکلات سیستم سریعاً برطرف شده و اقدامات لازم برای تعمیر و اصلاح آنها انجام شود.
- اقدامات اصلاحی برای اطمینان از عملکرد دستگاه‌ها حتماً باید توسط مهندسین و افراد متخصص انجام شود.
جمع‌بندی نهایی
سیستم‌های تهویه صنعتی از جمله سیستم‌هایی هستند که با هدف تأمین هوای تازه، حفظ دما و رطوبت، کاهش آلودگی‌ها و کاهش خطرات استفاده می‌شوند و می‌توانند به انواع مختلفی همچون سیستم‌های محوری و گریز از مرکز تقسیم شوند. هر کدام از انواع سیستم‌های تهویه می‌توانند کاربردهای متعددی داشته و در محیط‌های مختلفی استفاده شوند.