پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های مختلف در دنیای امروز صنعت ساختمان‌سازی را نیز تحت تأثیر قرار داده و این صنعت را کاملاً منقلب کرده است. یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین سیستم‌های امنیتی و حفاظتی در ساختمان که از بروز خسارت‌های جانی و مالی ناشی از حریق جلوگیری می‌کند، سیستم اعلام حریق است. این سیستم حفاظتی در دو نوع اصلی سیستم‌های متعارف و سیستم‌های آدرس پذیر وجود دارند و هر کدام از آنها می‌توانند ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای متعددی داشته باشند. در ادامه مطلب به بررسی دقیق سیستم متعارف، ویژگی‌ها، اجزا و کاربردهای آن پرداخته خواهد شد.
سیستم متعارف چیست؟
سیستم متعارف (CONVENTIONAL) یکی سیستم اعلام حریق است که در آن چندین آشکارساز که یک منطقه (زون) از ساختمان را پوشش می‌دهند در مقابل یک مدار به هم پیوسته به مرکز کنترل اعلام حریق متصل می‌شوند و هر کدام از مدارهای آن نماینده یک زون است. نحوه همبندی تجهیزات اعلام و کشف حریق در این سیستم‌ها به صورت شاخه‌ای (یا شعاعی) است و در هر زون اعلام حریق حداکثر 25 المان قرار خواهد گرفت و چنانچه در منطقه هر کدام از زون‌ها آتش‌سوزی شود چراغ مربوط به آن در بر روی مرکز کنترل روشن خواهد شد. در سیستم‌های متعارف هر مرکز کنترل می‌تواند 2، 4، 8، 12 یا 16 زون داشته باشد و می‌توانند در وضعیت‌های مختلفی همچون حالت‌های مدار باز، عادی، هشدار و اتصال کوتاه قرار بگیرند.
نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق متعارف
در سیستم‌های اعلام حریق CONVENTIONAL خصوصاً سیستم‌های اتوماتیک، جریان عبوری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در حالت عادی جریان کمی از دتکتورها عبور می‌کند و در صورت بروز آتش‌سوزی میزان جریان عبوری افزایش پیدا کرده و اعلام حریق اتفاق می‌افتد. نصب و راه‌اندازی سیستم متعارف باید مورد تأییدیه سازمان آتش‌نشانی باشد. در این سیستم‌ها ممکن است 4 حالت مختلف رخ بدهد که به شرح زیر می‌باشند:
- در حالت اول که حالت عادی می‌باشد، جریان عبوری از مدار کم و به میزان نرمال است. در این حالت چراغ سبز روشن است.
- حالت دوم حالتی است که ممکن است یکی از سیم‌ها دچار آسیب و یا پارگی شده باشد و در این صورت چراغ زرد که به معنی اشکال در سیستم است فعال خواهد شد.
- حالت سوم زمانی است که آتش‌سوزی رخ داده باشد و چراغ قرمز رنگ سیستم روشن خواهد شد
- حالت چهارم حالتی است که در آن سیستم دچار اتصال کوتاه شده باشد و اتصال کوتاه زمانی رخ می‌دهد که دو سیم با هم برخورد کرده‌اند و دچار اتصالی شده‌اند که در این حالت نیز چراغ زرد روشن می‌شود.
تفاوت سیستم‌های متعارف و آدرس پذیر
همانطور که گفته شد سیستم‌های اعلام حریق دو نوع مختلف دارند که شامل سیستم اعلام حریق آدرس پذیر و متعارف هستند. از جمله مهم‌ترین تفاوت‌های این دو سیستم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر هر کدام از دتکتورها دارای آدرس منحصربه‌فرد هستند و محل آتش‌سوزی به صورت دقیق مشخص خواهد شد.
در سیستم متعارف، سیم‌کشی به شکل ستاره‌ای بوده و پنل در مرکز قرار خواهد گرفت اما در سیستم آدرس پذیر تمام تجهیزات و پنل مرکزی در یک حلقه قرار می‌گیرند.
عملکرد سیستم متعارف ضعیف‌تر از سیستم آدرس پذیر است اما نصب آنها ساده‌تر خواهد بود
قیمت اعلام حریق متعارف در مقایسه با سیستم آدرس پذیر کمتر است.
سیستم متعارف برای محیط‌های کوچک مناسب است.
مزایا و معایب سیستم اعلام حریق متعارف
سیستم اعلام حریق معمولی و متعارف همانند سیستم‌های آدرس پذیر، سامانه تهویه پارکینگ و سایر تجهیزات حفاظتی ساختمان می‌توانند مزیت‌ها و معایب خاص خود را داشته باشند. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های این سیستم می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
مزیت اول این سیستم شناسایی سریع و دقیق محل آتش‌سوزی در ساختمان است.
این سیستم در مقایسه با سیستم‌های آدرس پذیر قیمت مناسب‌تری داشته و استفاده از آن به‌صرفه‌تر خواهد بود.
این سیستم می‌تواند برای ساختمان‌های مسکونی و محیط‌های کوچک مناسب باشد.
الگوریتم طراحی تمامی برندهای سازنده این سیستم‌ها یکسان است و می‌توانند سازگاری بالایی با هم داشته باشند.
این سیستم دارای فرایندی ساده بوده و انجام وظیفه دقیق و بدون خطایی خواهد داشت.
در کنار تمامی مزایایی که برای سیستم CONVENTIONAL عنوان شد، می‌توانند معایب و ایراداتی نیز داشته باشند که مهم‌ترین آنها به شرح زیر خواهند بود.
این سیستم برای محیط‌های بزرگ مانند بیمارستان‌ها، مجتمع‌های تجاری و …مناسب نیستند چرا که توان تشخیص دقیق محل آتش‌سوزی را ندارد.
نصب و راه‌اندازی این سیستم سخت بوده و سیم‌کشی اولیه آن نیازمند صرف هزینه‌های بالایی است.
طراحی سیستم تعارف نیز می‌تواند چالش‌های خاصی به همراه داشته باشد و باید توسط افراد متخصص انجام شود.
اجزای سیستم اعلام حریق متعارف
سیستم اعلام حریق متعارف همانند اگزاست فن مقاوم در برابر حریق اف ۳۰۰ می‌تواند اجزای مختلفی داشته باشد و در محیط‌های مختلف به کار برود. از مهم‌ترین اجزای این سیستم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دتکتورهای سیستم که می‌توانند انواع مختلفی همچون دتکتور دودی، دتکتور حرارتی، دتکتور گازی، دتکتور شعله‌ای و دتکتور ترکیبی داشته باشند.
- پنل اعلام حریق
- شستی دستی اعلام حریق
- آژیر اعلام حریق
- فلاشر
- پنل تکرار کننده
کاربرد سیستم اعلام حریق متعارف
استفاده از سیستم‌های اعلام حریق کانونشنال به سال‌های دور برگشته و یک تکنولوژی تثبیت شده به شمار می‌رود و از محبوبیت بالایی برخوردار است. این سیستم به دلیل ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی که دارد می‌تواند کاربردهای متعددی داشته باشد که مهم‌ترین آنها به شرح زیر هستند:
- استفاده در محیط‌های کوچک و کم رفت و آمد
- استفاده در محیط‌هایی با جمعیت کم
- استفاده در محیط‌هایی با کاربری غیر از بیمارستان‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، هتل‌های بزرگ و …
قیمت سیستم اعلام حریق متعارف
سیستم‌های متعارف از تنوع و تعدد بالایی برخوردار هستند و برندهای متعددی در سراسر جهان در زمینه تولید این محصولات فعالیت می‌کنند به همین دلیل قیمت این محصولات می‌تواند تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی قرار داشته باشد. از مهم‌ترین فاکتورهای موثر در قیمت این سیستم‌ها می‌توان به مواردی همچون برند و شرکت سازنده سیستم، متراژ تحت پوشش سیستم و تعداد دتکتورها، نوع محیط برای نصب سیستم، تعداد زون، استاندارد بودن سیستم و… اشاره کرد. این سیستم‌ها را می‌توان با شبیه‌سازی دینامیکی حریق آزمایش کرد و در محیط‌های مختلف به کار برد و به صورت کلی قیمت آنها از قیمت سیستم‌های آدرس پذیر کمتر است.
جمع‌بندی نهایی
سیستم اعلام حریق متعارف از جمله سیستم‌های ایمنی و حفاظتی مطمئنی است که در همواره جایگاه ویژه‌ای در ساختمان‌های مختلف داشته است و با توجه به قیمت مناسب، عملکرد مناسب، سازگاری اجزای برندهای مختلف و … می‌توانند گزینه مناسبی برای جلوگیری از خسارت‌های ناشی از آتش‌سوزی باشند. این سیستم می‌تواند کاربردهای متعددی در ساختمان‌های کوچک و کم تردد داشته باشد.