پارکینگ‌ها خصوصاً پارکینگ‌های سربسته از خطرناک‌ترین فضاها به شمار می‌روند چرا که گاز و دود حاصل از احتراق موتور ماشین‌ها می‌تواند خطرات جانی و مالی متعددی ایجاد کند به همین دلیل امروزه از سیستم‌های مدرن و نوین برای تهویه آن‌ها استفاده می‌شود. یکی از مدرن‌ترین و به‌روزترین سیستم‌هایی که در تهویه پارکینگ‌ها به کار می‌رود جت فن‌ها هستند که هوای آلوده محیط را مکیده و به سرعت از محیط خارج کرده و هوای تازه به آن وارد می‌کنند. در ادامه مطلب به بررسی مزایای سامانه تهویه پارکینگ و نحوه طراحی سیستم تخلیه دود پارکینگ به وسیله جت فن پرداخته خواهد شد.
جت فن چیست؟
جت فن در اصل نوعی هواکش است که قادر خواهد بود هوای آلوده محیط را با سرعت بسیار زیادی به بیرون پرتاب کرده و هوا و دمای محیط را به تعادل برساند. این فن‌ها با نام فن‌های القایی یا ضربه‌ای نیز شناخته می‌شوند و می‌توانند یک جریان طبیعی بین هوای تامین کننده و هوایی که باید به بیرون برود را تأمین می‌کنند. جت فن‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که می‌توانند فشارهای استاتیکی بالا هوا را از محیط آلوده به محیط بیرون انتقال دهند و عملکرد خوبی داشته باشند. این هواکش‌ها به صورت کلی به دو دسته محوری و گریز از مرکز تقسیم می‌شوند اما شامل جت فن‌های ساده، جت فن‌های دوطرفه، جت فن‌های کتابی و جت فن‌های قابل تنظیم می‌باشند. در مقاله دیگری از سایت ماد ایمن پاسارگاد تحت عنوان جت فن پارکینگی چیست؟ به بررسی کامل و دقیق جت فن‌های پارکینگی پرداخته شده و می‌تواند اطلاعات مفیدی به خواننده ارائه کند.
مزایای سیستم تخلیه هوای پارکینگ به کمک جت فن
به صورت کلی برای تهویه هوای پارکینگ‌ها می‌توان از سه سیستم متفاوت شامل سیستم تهویه ساده، سیستم تهویه کانالی و سیستم تهویه جت فن استفاده کرد. با توجه به ویژگی‌ها و عملکرد جت فن‌ها می‌توان گفت این سیستم‌ها بهترین سیستم ممکن برای تهویه هوای پارکینگ به شمار می‌روند و می‌توانند مزیت‌های متعددی داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
توانایی بالا در کنترل دود
در حقیقت فضای پارکینگ‌ها شامل چند بخش متفاوت است و جت فن‌ها نیز به گونه‌ای طراحی می‌شوند که در زمان بروز آتش‌سوزی اجازه خروج دود از ناحیه حادثه را نمی‌دهند و دود باید از مجاری از پیش تعیین شده خارج شود. در اصل جت فن‌ها به کمک چرخش دود فضای پارکینگ را به صورت نسبی خنک کرده و در نهایت مانع از ایجاد خسارت‌ها و صدمات مختلف می‌شوند.
حذف کانال در فضای پارکینگ
یکی دیگر از مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از سامانه تهویه پارکینگ از نوع جت فن‌ها حذف کانال‌کشی است که می‌تواند فواید و مزیت‌های متعددی همچون موارد زیر داشته باشند.
- صرفه‌جویی در فضا، انرژی و هزینه‌ها
- جلوگیری از کاهش ارتفاع سقف و زیبایی بیشتر
- کاهش وزن تحمیل شده به ساختمان در مقایسه با سیستم کانال‌کشی
- جلوگیری از تجمع گردوخاک، حشرات و … در سطح بالایی کانال‌ها و …
- نصب و راه‌اندازی راحت و سریع‌تر و هزینه کمتر راه‌اندازی
- عدم ایجاد آلودگی‌های صوتی
- پوشش کامل تمامی بخش‌های پارکینگ و …
طراحی سیستم تخلیه دود پارکینگ توسط جت فن
هرچند که استفاده از جت فن‌ها در مقایسه با سیستم‌های کانال‌کشی و ساده مزیت‌های متعددی دارد اما برای طراحی و استفاده دقیق از این نوع سامانه تهویه پارکینگ لازم است که تمامی موارد و نکات مورد بررسی قرار بگیرد. در کل برای طراحی دقیق و مؤثر این سیستم‌ها باید موارد زیر در نظر گرفته شود
توجه به هندسه پارکینگ
قبل از هر چیز باید هندسه پارکینگ کاملاً بررسی شود تا نقاط ورود هوای تازه، نقاط تخلیه هوای آلوده، نقاط کور و … مشخص شوند. در اصل برای آنکه جت فن عملکرد مؤثر و مناسبی داشته باشد باید تمامی جوانب و نقاط حساس پارکینگ مشخص شود. برای طراحی بهتر باید موارد زیر را در نظر داشت:
- در سیستم‌های جریان خطی بهتر است که نقاط ورود هوای تازه و نقاط تخلیه هوای آلوده به صورت طولی داخل پارکینگ قرار بگیرند.
- نقاط ورود هوای تازه باید از رمپ‌های دسترسی به بیرون برخوردار باشند
- طراحی سیستم نباید مسیر جریان هوای طبیعی در تعارض باشد.
توجه به تعداد جت فن‌ها
بررسی هندسه پارکینگ به صورت دقیق کمک می‌کند که تعداد فن‌ها نیز مشخص شوند. در حقیقت جت فن‌ها دارای ظرفیت و قدرت مشخصی هستند و تعداد آن‌ها باید متناسب با مساحت پارکینگ مشخص شود. به طور کلی برای هر 100 متر مربع در فضای پارکینگ باید از یک جت فن استفاده شود هر چند که ممکن است جت فن‌هایی با قدرت و تراست بالاتر فضاهای بیشتری را نیز پوشش بدهند که صرفه اقتصادی بیشتری نیز دارد. در مقاله دیگری از سایت ماد ایمن پاسارگاد به بررسی کامل سیستم اطفاء حریق گازی FM200 و نقاط ضعف و قوت آن پرداخته شده که می‌تواند بسیار مفید باشد.
توجه به محل نصب جت فن
در اجرای سامانه تهویه پارکینگ حتماً باید محل جت فن‌ها به صورت مهندسی شده انتخاب شود. جت فن باید در ارتفاعی نصب شود که فاصله عمودی مناسبی تا کف پارکینگ داشته و از انعطاف‌پذیری بالایی نیز برخوردار باشد. چنانچه چت فن‌ها در مقابل تیرها و موانع مختلف دیگر نصب می‌شوند باید فاصله آن‌ها نیز در نظر گرفته شود و معمولاً فاصله‌ای برابر با 8 برابر ارتفاع موانع کافی است.
همچنین موقعیت جت فن‌ها نسبت به تجهیزات مکانیکی مختلف دیگری همچون اسپرینکلر، لوله‌ها، تابلوها و … باید به گونه‌ای باشد که عملکرد هیچ‌کدام از آن‌ها تحت تأثیر همدیگر قرار نگیرند.
فاصله جت فن‌ها نسبت به هم
چنانچه بیش از یک جت فن در فضای پارکینگ نصب می‌شود باید به فاصله آن‌ها از هم توجه ویژه‌ای داشت. در حقیقت جت فن‌ها باید در فاصله‌ای از همدیگر نصب شوند که سرعت هوای پرتابی از یک جت فن، هنگام ورود به جت فن بعدی کمتر از 2/0 متر بر ثانیه نباشد. همچنین این فاصله باید به گونه‌ای باشد که سرعت هوای اغلب مناطق تهویه بزرگ‌تر از 1 متر بر ثانیه باشد.
هزینه طراحی و اجرای سیستم تخلیه دود پارکینگ به وسیله جت فن
همان‌طور که گفته شد طراحی سامانه تهویه پارکینگ به وسیله جت فن‌ها بسیار به‌صرفه‌تر از سیستم‌های کانال‌کشی و ساده است اما هزینه اجرای این سیستم‌ها نیز همانند قیمت تهویه صنعتی می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلف باشد که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
- مساحت پارکینگ‌ها و نحوه طراحی آن‌ها
- تعداد جت فن‌های مورد نیاز
- نوع جت فن‌ها و ویژگی‌ها و مشخصات آن‌ها
- هزینه‌های مربوط به حمل و نقل، نصب و اجرا
- هزینه‌های مربوط به تعمیر و نگهداری
- قیمت جت فن‌ها و …
جمع‌بندی نهایی
استفاده از جت فن‌ها در سامانه تهویه پارکینگ به عنوان بهترین، مقرون به‌صرفه‌ترین و مطمئن‌ترین راهکار حذف آلودگی‌های و متعادل کردن هوا و دمای پارکینگ است. برای طراحی و اجرای این سیستم‌ها لازم است که موارد و نکاتی مختلفی همچون هندسه پارکینگ، تعداد جت فن‌ها، محل نصب جت فن‌ها، فاصله جت فن‌ها از همدیگر و … در نظر گرفته شود تا بیشترین بازدهی را داشته باشند.