آتش‌سوزی به عنوان یکی از خطرناک‌ترین پدیده‌های جهان شناخته می‌شود و متأسفانه سالانه بیش از 50 هزار حادثه حریق در ایران اتفاق می‌افتد و خسارت‌های جانی و مالی متعددی به بار می‌آورد. بر اساس بررسی‌ها و تحقیقاتی که در این حوزه انجام شده است بیش از 80 درصد آتش‌سوزی‌ها قابل پیش‌بینی و پیشگیری هستند و می‌توان با رعایت نکات و موارد ساده‌ای از وقوع آن‌ها جلوگیری نمود. به صورت کلی آتش‌سوزی زمانی اتفاق می‌افتد که مجموعه‌ای از زنجیره واکنش‌های شیمیایی بین سه رکن مثلث آتش (اکسیژن، حرارت و سوخت) انجام می‌شود. بروز آتش‌سوزی می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد به همین دلیل آتش‌سوزی‌ها در کلاس‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. در ادامه مطلب به بررسی مهم‌ترین علل مشترک آتش‌سوزی ها در خانه پرداخته می‌شود.
5 علل مشترک آتش‌سوزی ها در خانه
همان‌طور که گفته شد آتش‌سوزی‌ها ممکن است در اثر عوامل مختلفی ایجاد شوند و به همین دلیل در کلاس‌های مختلفی مانند کلاس A (سوختن منابعی همچون چوب، پارچه، کاغذ)، کلاس B(انفجار مایعات و گازهای قابل اشتعال)، کلاس C(آتش‌سوزی ناشی از تجهیزات الکتریکی)، کلاس D (آتش‌سوزی فلزات قابل اشتعال) و کلاس K (آتش‌سوزی ناشی از روغن‌ها و چربی‌ها) دسته‌بندی می‌شوند. همان‌طور که گفته شد بیش از 80 درصد آتش‌سوزی‌ها قابل پیش‌بینی و پیشگیری هستند و معمولاً در اثر حواس پرتی و سهل‌انگاری به وجود می‌آیند. آتش‌سوزی در ساختمان‌های مسکونی همواره خطرات جانی و مالی متعددی ایجاد کرده است و می‌تواند دلایل مختلف داشته باشد اما از مهم‌ترین علل مشترک آتش‌سوزی ها در خانه می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
1. پخت‌وپز
سهل‌انگاری در پخت‌وپز و استفاده نادرست از لوازم آشپزخانه همواره از رایج‌ترین و مهم‌ترین دلایل بروز آتش‌سوزی در خانه‌ها است و ممکن است حتی باعث انفجار و تخریب ساختمان شود. رها کردن ماهی‌تابه، قابلمه، گاز فر و … در زمان پخت غذا می‌تواند بسیار خطرناک باشد به همین دلیل نباید به هیچ عنوان غذاهای در حال پخت را به حال خود رها کرد. همچنین لازم است که در زمان آشپزی و پخت‌وپز وسایل و مواد قابل اشتعال مانند پرده، پارچه‌ها، اسپری‌ها و … از گاز دور نگه داشته شود. همچنین بعد از پخت‌وپز حتماً باید از خاموش بودن لوازمی همچون گاز، فر، سماور و … مطمئن بود. در مقاله‌ای تحت عنوان سیستم اطفاء حریق گازی FM200 به بررسی کامل سیستم اطفاء حریق FM200 مزیت‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای آن پرداخته شده که می‌تواند اطلاعات مفیدی در اختیار خواننده‌ها قرار بدهد.
2. وسایل گرمازا
هرچند که امروزه در بسیاری از منازل و ساختمان از سیستم پکیج استفاده می‌شود اما همچنان بسیاری از افراد از لوازمی همچون بخاری، شومینه، بخاری برقی و … برای تأمین گرمای منزل خود استفاده می‌کنند و این لوازم در کنار مزیت‌هایی که دارند می‌توانند خطرات و معایبی نیز داشته باشند. گرم شدن تدریجی لوازم چوبی، پلاستیکی، پارچه‌ای و … در نزدیکی بخاری‌ها و سایر لوازم گرمایشی می‌تواند منجر به ایجاد آتش‌سوزی در منازل شود. برای جلوگیری از این خطرات حتماً باید وسایل گرمازا را حداقل یک متر از لوازمی همچو مبل، تخت خواب، پرده و … دور نگهداشت. همچنین در صورتی که از لوازم گرمایشی برقی استفاده می‌شود بهتر است در زمان خواب آن‌ها را خاموش کرد. از قرار دادن لباس‌های خیس بر روی لوازم گرمایشی به منظور خشک شدن آن‌ها باید ممانعت کرد و مواد قابل اشتعالی همچون اسپری‌ها، مواد شوینده و … را در فاصله دور از لوازم گرمایشی نگهداری کرد.
3. لوازم برقی
یکی دیگر از رایج‌ترین دلایل بروز آتش‌سوزی‌ها در منازل اتصالی کردن لوازم برقی یا استفاده نادرست از آن‌ها است. برای جلوگیری از این مشکل لازم است که از سلامت و ایمنی لوازم برقی اطمینان حاصل کرد و در صورت بروز هرگونه ایراد در آن‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن اقدام به تعمیر آن‌ها نمود. در زمانی که افراد در منزل حضور ندارند بهتر است که تمامی لوازم غیرضروری از برق کشیده شده و خاموش شوند. لوازمی همچون اتو مو، اتو لباس، ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی و … از جمله لوازمی هستند که به ندرت استفاده می‌شوند و نیازی نیست همیشه به برق متصل باشند. همچنین در محیط‌هایی همچون سرویس بهداشتی و حمام که رطوبت بالایی وجود دارد باید از لامپ‌های مخصوص استفاده کرد و سعی کرد از لوازم برقی در این محیط‌ها استفاده نکرد.
4. استعمال دخانیات
شاید بتوان ادعا کرد که مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلیل بروز آتش‌سوزی‌ها در منازل استعمال دخانیات و سهل‌انگاری در استفاده از موادی همچون سیگار، قلیان و … است. سیگار کشیدن در تخت خواب و در حالت خواب آلودگی می‌تواند به راحتی باعث بروز آتش‌سوزی و خسارت‌های مالی و جانی زیادی شود. برای جلوگیری از این مشکل به هیچ عنوان نباید در محیط خانه اقدام به استعمال دخانیات کرد. همچنین افرادی که سیگار می‌کشند حتماً باید از زیرسیگاری‌های بزرگ شیشه‌ای یا چینی استفاده نمایند. استفاده از زیرسیگاری چوبی و فلزی می‌تواند احتمال آتش‌سوزی را افزایش بدهد. افراد باید توجه داشته باشند که بعد از کشیدن سیگار حتماً آن را به صورت کامل خاموش کرد و سپس داخل سطل آشغال قرار بدهند.
5. معیوب بودن آبگرمکن
از آنجایی که آبگرمکن ها همواره روشن بوده و در حال کار کردن هستند کمبود هوای تازه در اطراف آن و گرم شدن هوای محیط آن باعث آتش گرفت و مشتعل شدن لوازم نزدیک آن می‌شود. برای حل این مشکل نیز باید آبگرمکن ها در محل مناسبی که تهویه خوبی داشته باشد نصب شود و از قرار دادن هرگونه ماده قابل اشتعال در نزدیکی آن جلوگیری کرد. همچنین قرار دادن آبگرمکن در داخل کابینت‌های چوبی کار بسیار خطرناکی است که باید از انجام آن خودداری کرد. در مقاله دیگری از ماد ایمن پاسارگاد به معرفی و بررسی کامل سامانه تهویه پارکینگ پرداخته شده و اطلاعات مفیدی در اختیار خواننده‌ها قرار گرفته است.
در کنار تمامی موارد گفته شده می‌توان از مواردی دیگری همچون ریخته شدن قطرات شمع، نگهداری مواد قابل اشتعال در خانه، پدیده‌های طبیعی مانند صاعقه، قدیمی شدن سیم‌کشی برق، بودن مواد محترقه در دسترس کودکان و … به عنوان علل مشترک آتش‌سوزی ها در خانه یاد کرد.
جمع‌بندی نهایی
آتش‌سوزی در منازل سالانه خسارت‌های مالی و جانی زیادی ایجاد می‌کند در حالی که بیش از 80 درصد آن‌ها قابل پیش‌بینی و پیشگیری هستند. از جمله مهم‌ترین دلایل بروز آتش‌سوزی در خانه‌ها می‌توان به استعمال دخانیات، پخت‌وپز، اتصالات الکتریکی، استفاده نادرست از لوازم گرمایشی و معیوب بودن آن‌ها و … اشاره کرد.