یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین خطراتی که می‌تواند انبارهای کالا را تهدید کند پدیده آتش سوزی است که می‌تواند در اثر عوامل و دلایل مختلفی ایجاد شود. در حقیقت به دلیل آنکه در انبارهای کالا منابع سوخت فراوان و اکسیژن زیادی وجود دارد احتمال بروز حریق زیاد خواهد بود به همین دلیل لازم است که از اصول و روش‌های پیشگیری استفاده کرد. در ادامه مطلب به بررسی مهم‌ترین دلایل بروز آتش سوزی در انبار کالاها و همچنین روش‌های پیشگیری از آن‌ها پرداخته خواهد شد.
دلایل اصلی بروز حریق در انبار کالا
امروزه بسیاری از کارخانه‌ها، شرکت‌های تولید و کارگاه‌ها و همچنین فروشگاه‌ها از انبارها برای محافظت و نگهداری از مواد، مصالح، کالاها و … استفاده می‌کنند. حریق از مهم‌ترین تهدیدهایی است که می‌تواند سلامت و ایمنی انبارها را به خطر بیندازد. از جمله مهم‌ترین دلایل بروز آتش سوزی در انبار کالاها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- وجود زیرساخت‌های غیراصولی و غیر ایمن در سوله‌ها و انبارهای کالا
- عدم توجه به اصول و قواعد ایمنی و عدم توجه به اخطارهای آتش نشانی
- فرسودگی سازه‌ها و ساختمان‌های انبار
- دپو انبارش کالاهای قابل اشتعال در طبقات فوقانی انبارها
- تغییر کاربردی غیراصولی، غیراستاندارد انبار بدون دریافت مجوزهای لازم
- انبارداری غیراصولی و ناایمن و عدم رعایت نکات ایمنی در انبارش مواد
- استاندارد نبودن سقف انبارها و استفاده از سقف‌های شیروانی قدیمی
- سیم‌کشی نامناسب انبارها و عدم ایمنی کابل‌های برق
- عدم استفاده از سیستم‌های ایمنی و حفاظت از حریق
- عدم استفاده از سیستم‌های اطفا حریق مانند اطفا حریق سقفی در انبارها و …
روش های جلوگیری آتش سوزی در انبار کالاها
همان‌طور که گفته شد آتش سوزی در انبار ها می‌تواند خطرات مالی و جانی بسیار زیادی داشته باشد به گونه‌ای که بسیاری از آن‌ها غیرقابل جبران باشند. پیشگیری، کنترل و حفاظت از آتش‌سوزی در انبارهای کالا اهمیت و ارزش بسیار زیادی دارد. از جمله بهترین راهکارها و روش‌های جلوگیری از آتش سوزی در انبار های کالا می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
ساخت انبارهای مطمئن و ایمن
همان‌طور که گفته شد وجود زیرساخت‌های غیراصولی و غیر ایمن در سوله‌ها و انبارهای کالا و همچنین تغییر کاربردی غیراستاندارد آن‌ها می‌تواند یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز حریق در انبارهای کالا باشد. از مهم‌ترین راهکاری‌های جلوگیری از این مشکلات ساخت انبارهای مطمئن و ایمن با اصول و قواعد و استانداردهایی روز دنیا است. استفاده از مصالح و متریال های مطمئن، نقشه‌کشی مهندسی انبارها، استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب و … از مهم‌ترین نکات در ساخت انبارهای کالا هستند که باید رعایت شوند.
استفاده از سیستم‌های تشخیص و اعلام حریق و اطفای آتش
یکی دیگر از مهم‌ترین راهکارهای جلوگیری از حریق در انبارهای کالا استفاده از سیستم‌های امنیتی مطمئن مانند سیستم‌های اعلام و اطفا حریق است. در حقیقت سیستم‌هایی همچون اگزاست فن مقاوم در برابر حریق اف ۳۰۰ و سیستم‌های اتوماتیک دیگر می‌توانند به سرعت گرما، دود و شعله‌های آتش را تشخیص داده و هشدارهای لازم را برای مرکز کنترل و نیروهای شاغل در انبار ارسال می‌کنند. البته نگهداری، تعمیر و سرویس این سیستم‌ها از اهمیت بالایی برخوردارند و باید توجه ویژه‌ای به آن‌ها داشت.
انواع مختلفی از سیستم‌های اطفا حریق مانند اسپرینکلرها، فوم‌ها، سیستم‌های گازی، سیستم‌های آبی و … وجود دارند و می‌توانند کاربردهای متعددی در خاموش کردن انواع آتش سوزی ها داشته باشند. سیستم‌های اطفا می‌توانند به صورت خودکار یا دستی عمل کنند و هر کدام از مزیت‌ها و معایب خاص خود را داشته باشند.
توجیه کردن و آموزش دادن نیروها
هر کدام از انبارها و کارگاه‌ها تعداد مشخصی از افراد و نیروهای مختلف شاغل هستند و لازم است که همه آن‌ها با مسائل امنیتی و اصول اولیه مقابله با خطراتی همچون آتش سوزی آشنایی کامل داشته باشند. در حقیقت آموزش اصولی و صحیح نیروها می‌تواند بخش اعظمی از مشکلات و خطراتی همچون حریق را کاهش بدهد. در صورتی که نیروها آموزش‌های مناسبی دریافت کرده باشند می‌توانند در صورت بروز حوادث مختلف عملکرد مناسبی داشته باشند و به خوبی شرایط را کنترل کنند.
نصب تجهیزات هشدار و علائم اضطراری
در کنار تجهیزاتی همچون سیستم‌های اعلام و اطفا حریق لازم است که در انبارها از تجهیزات هشدار و علائم اضطراری نیز استفاده شود. در حقیقت تجهیزاتی همچون آژیرها، فلاشرها و … می‌توانند در صورت بروز حوادث خطرناک افراد را به خوبی برای خروج از محیط راهنمایی کنند. این تجهیزات باید در تمامی مسیرهای خروجی، راه‌پله‌ها و … وجود داشته باشند.
انبارش اصولی کالاها
انبارش و ذخیره‌سازی غیراصولی کالاها می‌تواند یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز آتش سوزی در انبار کالاها است. برای جلوگیری از این مشکل لازم است که انواع محصولاتی که انبارش می‌شوند بر اساس جنس، حجم، حساسیت‌ها و … دسته بندی شده و به صورت جداگانه انبار شوند.
کنترل و بهینه‌سازی دسترسی‌ها
یکی از خطرناک‌ترین کارهایی که باعث بروز حریق در انبارها می‌شود عدم محدود کردن دسترسی به انبار است. در حقیقت زمانی که همه افراد خصوصاً افراد غیرمتخصص و غیر مجاز به بخش‌های مختلف انبار دسترسی داشته باشند امکان بروز حوادث مختلف در اثر سهل‌انگاری و… بیشتر می‌شود. برای جلوگیری از دسترسی افراد غیرمسئول به بخش‌های مختلف انبار می‌توان از دوربین‌های مدار بسته، دروازه‌های امنیتی و نرده‌ها استفاده کرد.
قرار گرفتن آبدارخانه و آسایشگاه در فضای انبار
قرار گرفتن آبدارخانه و آسایشگاه به هر شکلی در انبارها ممنوع بوده و کار بسیار خطرناکی است. در حقیقت زمانی که افراد در محل انبارش محصولات و مواد از آبدارخانه، آشپزخانه، آسایشگاه و … استفاده کنند امکان بروز خطاهای انسانی بسیار بیشتر می‌شود و ممکن است حوادثی مانند آتش سوزی ایجاد شود. حتی‌الامکان نباید چنین فضاهایی در انبارها احداث شوند و چنانچه این مکان‌ها از قبل در انبار وجود داشته نباید از آن استفاده کرد و یا با نصب سیستم اطفاء حریق گازی FM200 و سیستم‌های امنیتی دیگر باید امنیت آن را تضمین نمود.
علاوه بر موارد گفته شده می‌توان از روش‌های دیگری برای جلوگیری آتش سوزی در انبار کالاها استفاده کرد که مهم‌ترین آن‌ها شامل عدم استفاده از شیشه‌ها و نورگیرهای روشن، قرار دادن هواکش‌های متناسب با حجم مواد و مساحت انبار، نصب برق‌گیر و صاعقه گیر در انبارها خصوصاً انبار مواد نفتی و… هستند.