استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع در محیط‌های مختلف صنعتی و غیر صنعتی می‌تواند در تأمین آسایش و آرامش نقش پررنگی داشته باشد. این سیستم‌ها می‌توانند دما، هوا و رطوبت محیط را به تعادل برسانند و هوای محیط را به بهترین شکل ممکن تصفیه کنند. امروزه انواع مختلفی از سیستم‌های تهویه مطبوع در دسترس هستند و هر کدام از آن‌ها می‌توانند کاربردها، قابلیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشته باشند. در ادامه مطلب به بررسی تجهیزات مورد استفاده در تهویه مطبوع صنعتی پرداخته خواهد شد.
سیستم تهویه مطبوع صنعتی چیست؟
سیستم‌های تهویه مطبوع در اصل به سیستم‌های گفته می‌شوند که می‌توانند گرما یا سرمای مورد نیاز یک محیط اداری، مسکونی، تجاری و … را تأمین کنند. تهویه مطبوع یا HVAC مخفف عبارت Heating Ventilation and Cooling بوده و می‌تواند تعریف بسیار گسترده‌ای داشته باشد اما به صورت رایج برای سیستم‌های متداول گرم و سردکن محیط استفاده می‌شود. سیستم‌های تهویه مطبوع می‌توانند بر اساس سیال به سه دسته اصلی تمام هوا، تمام آب و آب و هوا تقسیم می‌شوند. این سیستم‌ها همچنین از نظر نحوه و محل نصب می‌توانند به دو دسته اصلی تقسیم شوند.
- سیستم تهویه مطبوع مرکزی یا یکپارچه که در آن‌ها تولید کننده برودت یا حرارت یک موتورخانه مرکزی بوده و که معمولاً در زیرزمین یا پشت‌بام قرار دارد و میزان تهویه در بخش‌های مختلف را تنظیم می‌کنند. از جمله رایج‌ترین سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی می‌توان به چیلر، هواساز، VRF و فن‌کوئل اشاره کرد.
- سیستم تهویه مطبوع مستقل که در آن هر واحد دارای سیستم‌های تهویه جداگانه است و رایج‌ترین آن‌ها شامل کولرهای آبی و اسپلیت دیواری هستند.
قیمت تهویه صنعتی
سیستم‌های تهویه صنعتی همانند انواع سیستم‌های تهویه دیگر می‌تواند بر اساس فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی شود و به همین دلیل نمی‌توان قیمت واضحی برای آن‌ها عنوان کرد. از جمله مهم‌ترین موارد مؤثر بر قیمت تهویه صنعتی می‌توان به برند و شرکت سازنده، نرخ ارز و نوسانات، کیفیت ساخت و تولید، استانداردها و مدت زمان گارانتی، اجزای اصلی و کیفیت تجهیزات، ابعاد و اندازه، قدرت و ظرفیت و … اشاره کرد.
تجهیزات سیستم‌های تهویه مطبوع
سیستم‌های صنعتی تهویه که با نام Industrial HVAC Systems نیز شناخته می‌شوند با هدف بهبود شرایط جوی و دمایی مکان‌های صنعتی مختلف استفاده می‌شوند و وظایف مختلفی همچون افزایش دما، کاهش دما، ثابت نگه‌داشتن دما، یا خارج کردن آلاینده‌ها و گازهای سمی و … دارند. این سیستم‌ها از تجهیزات مختلفی تشکیل می‌شوند که قیمت تهویه صنعتی را تحت تأثیر قرار می‌دهند و مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
فن کویل
یکی دیگر از مهم‌ترین تجهیزات سیستم‌های تهویه مطبوع صنعتی فن کویل است که در صورت استفاده از آن همراه با ترموستات و شیرهای کنترل می‌توان در مصرف انرژی دستگاه صرفه‌جویی قابل توجهی کرده و بازدهی دستگاه را افزایش داد. ساختار فن کویل به این صورت است کویل در داخل جعبه‌ای قرارگرفته و از دو یا چهار خروجی و ورودی برخوردار است. خروجی‌ها به سیستم لوله‌کشی مجموعه وصل می‌شوند. در پشت کویل ها هواکش‌هایی قرار دارند که با مکیدن هوا آن را از روی کویل عبور می‌دهند. فن کویل ها می‌توانند نقش ویژه‌ای در قیمت تهویه صنعتی داشته باشند
هواساز
هواسازها می‌توانند در راستای تهویه مطبوع محیط قرار بگیرند و نقش ویژه‌ای در تنظیم دما، کنترل رطوبت و … دارند. در اصل هواساز می‌تواند برای ایجاد هوایی با میزان رطوبت و حرارت خاص انتخابی مناسب باشد و از اجزای مهم سیستم‌های تهویه به شمار می‌رود چرا که تأثیر مستقیمی بر روی عملکرد و کاربرد چیلرها دارند. هواساز در اصل در گروه توزیع‌کنندگان در سیستم تهویه صنعتی محسوب می‌شود و می‌تواند با بهره‌گیری از فیلترهای متنوع سطح کیفی هوا را از طریق فیلتراسیون افزایش بدهد.
VRF
VRF در حقیقت ترکیبی از یونیت‌های داخلی و یونیت خارجی مرکزی است و معمولاً در محیط‌هایی که دارای متراژهای متوسط هستند استفاده می‌شود. در VRF چند یونیت داخلی به یک یونیت خارجی متصل می‌شوند و عملکرد سیستم تهویه را بهبود می‌بخشند.
چیلر
چیلرها در اصل تولید کننده برودت و هوای خنک هستند. در یک چرخه تبریدی با کاهش فشار در اواپراتور مایع در دمایی کمتر از نقطه جوش خود شروع به جوشیدن می‌کند و انرژی لازم برای تکمیل این فرآیند از حرارت سیال انتقال دهنده جذب می‌شود. زمانی که سیال از دستگاه خارج شده و به بخش‌های مختلف منتقل می‌شود به بخش‌های توزیع کننده وارد شده و در نهایت دمای محیط را تنظیم می‌کند.
مین چیلر
اساس کار مینی چیلر سیکل تبریدی (تراکمی یا جذبی) است و در این پروسه حرارت را از سیال دریافت کرده و به تجهیزات تهویه‌ای دیگر ارسال می‌کند و یا باعث می‌شود که برودت لازم تأمین شود. مینی چیلر طراحی خاصی داشته و از حجم کمی برخوردار می‌باشد به همین دلیل می‌توان سیستم‌های دیگر را در محیط مورد نظر اضافه کرد. در مقاله دیگری از سایت ماد ایمن پاسارگاد به بررسی کامل سامانه تهویه پارکینگ و اهمیت استفاده از آن پرداخته شده که اطلاعات دقیقی در اختیار خواننده قرار می‌دهد.
داکت اسپلیت
داکت اسپلیت ها از کندانسور بزرگی برخوردار بوده و ظرفیت بالایی دارند و می‌توانند در تولید سرمایش و گرمایش به صورت همزمان در تمامی بخش‌های محیط نقش پررنگی داشته باشند. در اصل این تجهیزات در مقایسه با اسپلیت ها از راندمان و عملکرد بهتری برخوردار هستند. در مقاله دیگری تحت عنوان قیمت سیستم اعلام حریق آدرس پذیر از سایت ماد ایمن پاسارگاد به بررسی عوامل مؤثر در قیمت سیستم‌های اعلام حریق آدرس پذیر پرداخته شده که مطالعه می‌تواند مفید باشد
کولر آبی
کولر آبی نیز از جمله تجهیزات تهویه مطبوع صنعتی است که می‌تواند در مناطق گرم و خشک و حتی مناطق معتدل کاربردهای متعددی داشته باشد. قیمت تهویه صنعتی شامل کولر آبی مناسب بوده و نصب، تعمیر و نگهداری آن راحت‌تر و به‌صرفه‌تر خواهد بود. این کولرها مصرف برق کمتری نیز در مقایسه با سایر سیستم‌های برودتی دارند.
کولرگازی
اساس کار کولر گازی سیکل تبرید است و از اجزایی همچون اواپراتور، کمپرسور، شیر انبساط و کندانسور ساخته می‌شود و می‌توانند گرما یا سرما در فصول مختلف تولید کنند.
پرده هوا
پرده‌های هوا می‌توانند با ایجاد یک لایه هوا محیط داخل و بیرون را از همدیگر جدا کرده و از تبادل هوا جلوگیری نمایند. این پرده توسط پرتاب باد در جهت‌های افقی و عمودی ایجاد شده از ورود آلودگی و گردوغبار به فضای داخل جلوگیری می‌کند و باعث بهینه‌سازی مصرف انرژی می‌شود. این دستگاه در اصل از هدررفت برودت یا حرارت تولید شده جلوگیری کرده و به بهبود عملکرد سیستم تهویه مطبوع کمک خواهد نمود.
تجهیزات اصلی سیستم تهویه مطبوع
هرچند که سیستم‌های تهویه مطبوع صنعتی می‌توانند از قطعات و تجهیزات متعددی تشکیل شوند اما به صورت کلی شامل 4 بخش اصلی و مهم هستند که به شرح زیر می‌باشند:
- منبع سیستم که مولد اصلی گرما (منبع حرارتی) یا سرما (منبع برودتی) است و غالباً با نام‌های کوره یا دیگ آب گرم شناخته می‌شوند و به کمک تبخیر کردن مبرد عملیات تولید برودت را به انجام می‌دهند. چیلر مهم‌ترین نوع منبع سیستم تهویه مطبوع است.
- توزیع که از طریق کانال‌ها، لوله‌ها و … وظیفه رساندن سرما یا گرما را به محل‌های مورد نظر دارد و شامل پمپ‌ها، هواکش‌ها و … می‌باشد
- تحویل‌ها که وظیفه تبادل حرارت را به عهده داشته و از جمله آن‌ها می‌توان به کویل ها و رادیاتورها اشاره کرد.
- بخش کنترلی که وظیفه کنترل کلیه بخش‌ها را بر عهده دارد
جمع‌بندی نهایی
سیستم‌های تهویه صنعتی از جمله سیستم‌هایی هستند که با هدف تعدیل دما، تعدیل رطوبت و تنظیم هوای محیط‌های صنعتی استفاده می‌شوند و تجهیزات آن‌ها شامل 4 بخش اصلی منبع، توزیع، تحویل و کنترل است که هر کدام می‌توانند شامل قطعات مختلفی باشند.