مونوکسید کربن (Carbon Monoxide) با فرمول شیمیایی CO نوعی گاز بی‌رنگ، بی‌بو، غیر محرک و بسیار سمی است که می‌تواند 2 تا 4 ماه در اتمسفر باقی بماند و میل ترکیبی بسیار بالایی با هموگلوبین خون دارد و می‌تواند حتی باعث مرگ افراد شود. از آنجایی که این گاز می‌تواند در اثر سوختن ناقص سوخت‌های فسیلی مانند نفت، گاز، بنزین، گازوئیل و زغال ایجاد شود در محیط‌هایی همچون پارکینگ‌ها می‌تواند بسیار خطرناک باشد. استفاده از دتکتور مونوکسیدکربن در سیستم‌های تهویه پارکینگ اهمیت بالایی دارد چرا که این آشکارسازها در صورتی که حجم گاز CO در محیط بیش از اندازه استاندارد باشد هشدارهای لازم را ارسال کرده و از بروز خطرات جلوگیری می‌کند. در ادامه مطلب به بررسی کامل دتکتور مونوکسید کربن، انواع آن و نحوه عملکرد آن پرداخته خواهد شد.
دتکتور مونوکسید کربن چیست؟
دتکتور یا آشکارسازی گاز کربن مونوکسید در حقیقت یکی دستگاه الکترونیکی و وایرلس است که می‌تواند به سرعت نشتی و انتشار گاز مونوکسید کربن را تشخیص بدهد و قبل از آنکه حجم گاز منتشر شده بیش از حد مجاز شود هشدارهای لازم را برای سیستم‌های محافظتی ارسال می‌کند. این دتکتور دارای یک سنسور بسیار حساس است و می‌تواند مقادیر بسیار جزئی گاز در فضا را شناسایی کند. استفاده از دتکتورهای مونوکسید کربن در محیط‌های مسکونی، پارکینگ‌ها، محیط‌های سربسته و … بسیار ضروری است به‌گونه‌ای که سازمان آتش نشانی از سال 1393 به بعد برای ساختمان نوساز، این دتکتور را الزامی کرده و تا زمانی که این دتکتور در نزدیکی منابع گازی مثل پکیج، آبگرمکن و اجاق‌گاز نصب نشود، پایان کار را صادر نمی‌کند.
اهمیت دتکتور گاز مونوکسید کربن
گاز مونواکسید کربن می‌تواند در اثر نقص فنی وسایل گرمازا، معیوب بودن مشکل شوفاژ، ضعف در دودکش شومینه، نقص فنی شبکه تهویه، نقص فنی ماشین‌ها و … ایجاد شود و مشکلاتی همچون خواب‌آلودگی، مسمومیت، سرگیجه، ضعف و بی‌حالی، سردرد شدید، تشنج، تاری دید، تنگی نفس و حتی مرگ را ایجاد کند. استفاده از دتکتور مونوکسیدکربن در محیط‌هایی همچون منازل، پارکینگ‌ها و … می‌تواند اهمیت بالایی داشته باشد و از مزیت‌هایی متعددی برخوردار باشد که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
- این دستگاه می‌تواند در پیشگیری از مسمومیت نقش پررنگی داشته باشد و مانع از آسیب دیدن افراد شود.
- این سیستم به عنوان یک سیستم هشداردهنده در محیط می‌تواند از بروز خطرات و ایجاد خسارت های مالی و جانی جلوگیری کند.
- دتکتور گاز مونوکسید کربن می‌تواند باعث آگاهی زودهنگام از نشت و انتشار گاز CO شده و به افراد امکان انجام اقدامات پیشگیرانه را می‌دهد.
انواع مختلف سنسور دتکتور مونوکسید کربن
دتکتورهای گاز CO می‌توانند از نظر سنسور متفاوت باشند و همچون سامانه تهویه پارکینگ از انواع مختلفی برخوردار باشند و هر کدام از آن‌ها می‌توانند برای محیط‌های مختلفی کاربرد داشته باشند. به صورت کلی این دتکتورها می‌توانند به سه دسته اصلی تقسیم شوند.
سنسور بیومیمتیک یا زیست تقلید (Biomimetic Sensor)
نحوه عملکرد و کارکرد این سنسورها به ژل موجود در دستگاه بستگی داشته و پس از جذب مونوکسیدکربن تغییر رنگ می‌دهد که در نهایت این تغییر رنگ می‌تواند باعث فعال شدن آلارم و به صدا درآمدن زنگ خطر سیستم شود.
سنسور نیمه هادی اکسید فلز (Metal Oxide Semiconductor)
این دتکتور نیز دارای عملکرد متفاوتی بوده و زمانی که مدار تراشه سیلیس گاز Co را تشخیص می‌دهد، مقاومت الکتریکی را کم کرده و در نهایت باعث فعال شدن آلارم می‌شود.
حسگر الکتروشیمیایی (Electrochemical Sensor)
نحوه عملکرد این دتکتور به این صورت است که الکترودها در محلول شیمیایی در تماس با گاز کربن مونوکسید جریان الکتریکی را تغییر می‌دهند و باعث به صدا درآمدن زنگ خطر می‌شوند.
دتکتور مونوکسید کربن در کجا نصب می‌شود
در حقیقت استفاده از سیستم پایش مونوکسید کربن تهویه پارکینگ می‌تواند مزایای متعددی همچون جلوگیری از خطرات جانی و مالی داشته باشد اما برای آنکه عملکرد مناسبی داشته باشد باید در مکان مناسبی نصب شود. دتکتور CO مخصوصاً برای استفاده در منازل مسکونی، هتل‌ها، خوابگاه‌ها، اتاق‌های بیمارستان، اتاقک‌های نگهبانی و … طراحی شده است اما با توجه به توصیه‌های سازمان حفاظت از حریق آمریکا (NFPA) نباید در اتاق‌های خواب و در کنار اتاق‌ها نصب شود. در اصل این دتکتور نمی‌تواند جایگزین سیستم‌های کنترل و پایش در ساختمان‌های عمومی مانند هتل‌ها و خوابگاه‌ها و … شود و در هرکدام از این واحدها باید یک دتکتور جداگانه نصب شود. حداقل دما 10 درجه زیر صفر و حداکثر دما 40 درجه سانتی‌گراد برای نصب دتکتور مونوکسید کربن بوده و برای کمتر و بیشتر از این دماها مناسب نمی‌باشد. نصب این دتکتور در محیط‌ها و محل‌های زیر توصیه نمی‌شود:
- پارکینگ‌ها، آشپزخانه و مکان‌های پر گردوغبار
- فاصله کمتر از یک و نیم متری وسایل آشپزی
- محیط‌هایی که دارای رطوبت بالا باشند مانند حمام، سونا و …
- مکانی‌هایی که نسبت به فضاهای بیرونی عایق نیستند مانند گاراژها، زیرشیروانی و …
- محیط‌هایی که در معرض نور مستقیم خورشید هستند.
- محل‌هایی که گردش هوای زیاد مانع از رسیدن گاز مونوکسید کربن به دتکتور شود مانند نزدیک دریچه‌های کولر، پنجره‌های باز و …
- انبارها و ساختمان‌های صنعتی و تجاری و …
ضوابط محل نصب دتکتور مونوکسید کربن
همان‌طور که گفته شد دتکتور گاز مونواکسید کربن می‌تواند از سنسورهای مختلفی برخوردار باشد و لازم است که در محیط‌های خاصی نصب شود تا عملکرد بهینه و مناسبی داشته باشد. نصب این سیستم‌ها ضوابط و قوانین خاص خود را دارد. مهم‌ترین نکات نصب این دتکتورها به شرح زیر هستند:
- دتکتور باید نزدیک سقف جانمایی شود
- دتکتورها حتما باید در ارتفاعی بالاتر از هر در یا پنجره‌ای قرار بگیرند.
- آشکارساز نصب شده بر روی سقف باید حداقل 300 میلی‌متر از هر دیوار فاصله داشته باشد.
- چنانچه ارتفاع سقف اجازه بدهد، آشکارسازی که بر روی دیوار نصب می‌شود ارتفاع آن باید حداقل 229 سانتی‌متر از کف بالاتر باشد و فاصله آن از سقف از 150 میلی‌متر کمتر نباشد.
- همچنین دتکتور باید در فاصله افقی یک تا سه متری از منبع دارای پتانسیل تولید مونوکسید کربن قرار گیرد.
راهنمای خرید دتکتور مونوکسید کربن
امروزه برندها و شرکت های متعددی در سراسر جهان در زمینه تولید دتکتور مونوکسیدکربن فعالیت دارند و این تجهیزات از تنوع و تعدد بالایی برخوردارند به همین دلیل در زمان خرید آن‌ها باید به نکات و فاکتورهای مختلفی توجه داشت. در حقیقت بهترین و مناسب‌ترین دتکتور باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
- دتکتور باید از میزان دقت بالایی برخوردار باشد و بتواند قدرت تشخیص PPM داشته باشد.
- این وسیله باید از پایداری مناسبی برخوردار باشد و در طولانی مدت خطای کمتری داشته باشد.
- دتکتور باید از امکانات اضافی مانند سنسور اتصال به شبکه، قابلیت ثبت داده، اطلاع‌رسانی آنلاین و … برخوردار باشد.
- همچنین باید از یک نمایشگر مناسب، آشکار و واضح برخوردار باشد
- دتکتور باید از یک خروجی هشدار مناسب برخوردار باشد و در سریع‌ترین زمان ممکن هشدارها را انتقال بدهد.
- در برابر شرایط محیطی مانند آلودگی‌ها، رطوبت، گرما، گردوغبار و … مقاومت بالایی داشته باشد.
- دتکتورها باید تحت استانداردهای خاص تولید شده باشد و تمامی مجوزهای لازم را دریافت کرده باشد.
جمع‌بندی نهایی
وجود گاز مونوکسید به عنوان یکی از سمی‌ترین گازها در محیط می‌تواند خطرات زیادی برای افراد داشته باشد و حتی منجر به مرگ آن‌ها شود به همین دلیل سازمان آتش نشانی از سال 1393 استفاده از دتکتور یا آشکارسازی گاز کربن مونوکسید را اجباری کرده است. این دتکتورها انواع مختلفی داشته و می‌توانند در محیط‌های مختلفی نصب شوند و در صورت نشتی و انتشار گاز CO در سریع‌ترین زمان ممکن هشدارهای لازم را برای سیستم‌های محافظتی ارسال کنند.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.